We willen een sportief Nederland neerzetten

Gebroederlijk zitten ze aan tafel in sportcentrum Papendal: Pieter van den Hoogenband en Lobke Berkhout. Zij winnares van olympisch zilver en brons in de 470-zeilklasse en nu sponsormanager bij Nederlandse Loterij. Hij drievoudig olympisch zwemkampioen en nu Chef de Mission van TeamNL.

Het is niet alleen maar “het succes van vroeger” dat hen bindt. Beiden zetten zich iedere dag in voor een gelukkig, gezond en sportief Nederland. En zien in Nederlandse Loterij de “levensader” van de Nederlandse sport, in de breedste zin van het woord. Jaarlijks geeft Nederlandse Loterij een deel van haar opbrengst aan de Nederlandse sport via NOC*NSF. Die bijdrage is van groot belang voor de sport in Nederland, van de plaatselijke sportvereniging tot de topsport. Nederlandse Loterij is ook nog eens hoofdsponsor van TeamNL, waarin 28 sportbonden samenkomen.

Als Chef de Mission is Pieter druk bezig met de voorbereidingen voor de Olympische Spelen en TeamNL. ‘Ik ben onderdeel van dat team; ik kan niks alleen. We hebben als team een dienende rol, maar wel een grote verantwoordelijkheid. Heel belangrijk dus dat we niet inkakken en scherpte houden. Dat we de juiste dingen blijven doen. Ieder detail is belangrijk. We willen als team mentaal en fysiek fit zijn. Met respect voor de hoofdrolspelers – de topsporters. En het zou mooi zijn als iedereen straks het olympisch dorp binnenkomt en denkt: die Nederlanders hebben het goed voor elkaar! Dat geldt ook voor de sporters. Ze moeten het gevoel hebben dat de zaken goed geregeld zijn.’ Lobke vult aan: ‘Als allergrootste supporter van TeamNL zijn we ontzettend druk met de activatie van het evenement. We ontwikkelen een reclamespot, we maken portretten van de topsporters… Dat doen we allemaal om de sport in de spotlights te zetten. Het hogere doel van Nederlandse Loterij, NOC*NSF en TeamNL is dat we een sportief Nederland neerzetten. Daar is 2024 hét jaar voor en de Spelen zijn hét moment.’

Dat wil niet zeggen dat iedereen in Nederland de gouden medaille hoeft te ambiëren. Pieter: ‘Vitaal zijn is voor iedereen anders. Sport bekijken en de fun die erbij hoort, moeten leiden tot inspiratie: wat kan ik hieruit halen om zelf een sportief leven te leiden? Er zit zo veel meer achter zo’n medaille. Deze sporters zijn ook allemaal ooit begonnen bij een vereniging. En daar hebben ze vriendschappen gesloten, zijn ze samen op kamp geweest. Dat is heel waardevol, je vergeet nooit waar je vandaan komt.’ Lobke kan dit beamen. Het verenigingsleven levert een belangrijke bijdrage aan het plezier hebben in sport. Daarbij zijn de vrijwilligers vaak de kurk waar zo’n vereniging op drijft. Lobke: ‘Je kunt pas echt succes halen door plezier te hebben in wat je doet. En daarin een goede balans zoeken tussen ambitie en genieten. Het is de mooiste tijd van je leven. Dus niet alleen maar oogkleppen op hebben en gaan, gaan, gaan.’

Zowel Pieter als Lobke zetten al enige tijd geleden een punt achter hun carrière als topsporter. Of Pieter en Lobke zelf nog veel aan sport doen nu? Pieter raakte tijdens de coronaperiode geïnspireerd door zijn zoon en doet nu thuis krachttraining in de garage die als krachthonk dient. Afhankelijk van het weer doet hij er nog een sport bij, zoals hardlopen. Met een sporthorloge monitort hij hoeveel hij beweegt op een dag. En dat is af en toe best schrikken. Want de dagen dat hij niet traint, zit hij te veel naar zijn zin. “Aftrainen” met de coaching van een team van specialisten heeft er wel voor gezorgd dat zijn lichaam, zijn “systeem”, ingesteld raakt op minder bewegen en anders leven. Pieter vertelt: ‘Ik heb een sporthart. Dat betekent dat mijn hart groter is dan normaal door jarenlang intensief trainen. Als je dan besluit minder te gaan sporten moet je lichaam daaraan wennen. En het vele bewegen gedoseerd afbouwen. Ook genoot ik destijds niet van voeding. Ik at omdat het energie opleverde. Hupsakee, weer eten. Heel functioneel. Ik wilde graag een “normaal” leven leiden.’ Maar sommige gewoontes raak je niet kwijt, zo vertelt Lobke: ‘Bij Nederlandse Loterij serveren we in het bedrijfsrestaurant een gezonde lunch. Ik merk dat ik daar zelf nog steeds het liefst voor kies: omdat ik het gewend ben én omdat ik het lekkerder vind. En laatst gingen we met vijf collega’s naar de Weissensee om daar de Alternatieve Elfstedentocht te schaatsen. Dan kijkt iedereen naar mij: hoe pakt Lobke die voorbereiding aan? Wel fijn dat het moeten eraf is. Een frietje kan nu ook.’ Wat volgens Lobke ook nooit verandert, is het gevoel van ontlading bij de finish en daarmee de behoefte om naar een sportief doel toe te werken. Structureel blijven sporten helpt dan wel. Pieter knikt, maar benadrukt dat iedereen voor zichzelf moet bepalen wat werkt: ‘Ik wil niet met een belerend vingertje wijzen. Ik wil niet prediken zoals sommige oud-topsporters dat doen. “Moeten” geeft stress. Alles is balans. Het is wel goed om voor jezelf te onderzoeken wat bij je past. En dat advies, om naar doelen toe te werken, dan voorhanden is. Zo word je tegenwoordig gek van alle goeroes op het gebied van voeding. Maak het simpel, gewoon gezond eten dus.’

Lobke kijkt met veel plezier terug op haar ervaringen tijdens de drie Olympische Spelen waar ze aan meedeed. Maar nadat haar dochter haar nog één keer had zien presteren in Tokio vond ze het tijd voor haar ‘tweede leven’. ‘Mijn ouders hebben me ook altijd gesteund in het najagen van mijn dromen. Ik vond het mooi om dit op deze manier nog aan mijn toen achtjarige dochter te kunnen meegeven. Ik had het al eerder willen stoppen, vóór die laatste keer in Tokio. Ik had een kindje gekregen en was aan het bedenken wat ik de komende tien jaar zou gaan doen. Ik was nog redelijk fit en dacht: hier kan ik over een aantal jaren, gezien mijn leeftijd, geen ja meer op zeggen. Uiteindelijk heb ik de laatste Spelen heel anders beleefd dan de eerste twee. Door al mijn ervaring wist ik goed wat er wel en niet nodig was om te kunnen presteren. Zo heb ik er de laatste keer veel meer van kunnen genieten en heb ik mezelf beter leren kennen. Ik was elf jaar ouder dan mijn stuurvrouw en was me bewust van de kwaliteiten die me hebben gevormd.

Ondanks dat Pieter het gevoel van water op zijn lijf nog steeds fijn vindt en graag de zee in gaat, is zwemmen niet meer aan hem besteed. Het is geen recreatieve sport voor hem. Het zwemmen op hoog niveau zit in zijn systeem; hij kan niet anders. Daarbij kan hij het zwemmen nergens anoniem doen. Wel deed hij onlangs mee aan de Amsterdam City Swim. Dat is één keer pers jaar en dient een goed doel. Pieter kan het wel iedereen aanraden: zwemmen is een technische sport, meditatief en je traint je hele lichaam ermee. Toen hij stopte, moest hij zichzelf opnieuw uitvinden: ‘Ik had veertien puntjes geneeskunde en een paar medailles. Je hebt dus een cv van niks. Als sporter weet je dat je een aantal jaren op hoog niveau kunt acteren. Daarna moet je weer aan de bak. En dan voel je je naakt. Gelukkig ben je méér dan een medaille. Ook al stop je met topsport, je bent nog steeds een goed, leuk mens. Belangrijk is dat je adaptief vermogen hebt: als je nieuwsgierig en leergierig blijft, ben je in staat om je aan te passen aan nieuwe omstandigheden.’ Lobke knikt en vertelt: ‘In 2018 heb ik al het traject opgepakt met de Sportmaatschappij om te achterhalen wat me zou passen na mijn topsportcarrière. Waar liggen mijn drijfveren? Waar krijg ik energie van? Als ik iets voor de rest van mijn leven wil doen moet ik daarnaar terug. Na 2021 wilde ik mijn netwerk benutten. Ik wilde iets terugdoen voor de maatschappij en voor alle sporters die óók een carrière in de sport ambiëren. Zo kwam ik met Nederlandse Loterij in contact. Er lag al een leuke link door mijn eigen contact met sponsoren. En ik had affiniteit met commercie.’

Zo is Pieter zich óók gaan inzetten als ambassadeur van Nederlandse Loterij. ‘Pas op latere leeftijd kwam ik erachter wie (top)sporten in Nederland mogelijk maken. Net als alle sportfaciliteiten op Papendal. Als ik daar nu rondloop zie ik overal sporten die worden beoefend. Het is het kloppend hart van veel sportieve programma’s. Naar mijn idee kwamen er vroeger enkel formulieren van Papendal; leverde het voor topsporters vooral administratie op. Dat is echt veranderd. En ik heb nu een completer beeld van de wereld. Zo is het verenigingsleven in Nederland uniek. Het is de basis van de sport. Ook topsporters maken gebruik van de faciliteiten van het verenigingsleven om hun doelen te bereiken. Ik ben trots op de rol die Nederlandse Loterij daarin pakt. Ze hebben hart voor de zaak en ze snappen waar het om gaat. Het is ook goed dat – net als ik destijds – sporters zich er steeds meer bewust van worden dat de investering van Nederlandse Loterij cruciaal is voor hun loopbaan. Je stapt nu in een programma. Alles rondom TeamNL wordt mogelijk gemaakt door Nederlandse Loterij. Je weet als TeamNL dat je altijd een partner aan je zijde hebt die met je meedenkt hoe je zaken kunt realiseren.’

Daar horen ook de faciliteiten bij in Marseille, voor de Nederlandse zeilploeg. Dat toernooi vindt niet plaats in Parijs. Schept die afstand ten opzichte van de gaststad een gevoel van minder betrokkenheid bij dit team? Lobke: ‘Zeilers zijn niet anders gewend. En op het moment van het toernooi zit je in je focus. Ze hebben daar hun eigen habitat gecreëerd. Niets wordt aan het toeval overgelaten.’ Of dat ook helpt bij het presteren? Daarna kun je alsnog naar Parijs. Dan gaan je oogkleppen af en kun je de Spelen ook meer zien en ervaren. ‘We staan er supergoed voor’, zegt Lobke. ‘Het is een jonge ploeg en het zijn hun eerste Olympische Spelen, maar de ploeg is met elkaar heel ervaren. Het komt wel aan op het koppie van de sporters op dat moment.’ Pieter vult aan: ‘Je kunt jezelf verliezen in de magie van de Spelen en alles wat daarbij komt kijken. Het kan heel overweldigend zijn. Je moet het mentaal, voor jezelf, tot een heel klein wedstrijdje maken. Uiteindelijk ga je niet naar de Spelen voor de rijkdom en de roem. Die topsporters zijn iedere dag bezig met olympische prestaties te leveren. Het is je intrinsieke motivatie die je drijft. Die raak je nooit meer kwijt.’ En hij hoopt op positieve verrassingen tijdens het toernooi: ‘Net zoals de handboogschutters die in Tokio een zilveren plak pakten!’ Lobke knikt: ‘Of de roeiploeg. Die haalden nog niet eerder twee keer goud. En de synchroonzwemmers, die iedereen verrasten met hun prestaties tijdens het WK.’ En de zwemmers? Pieter: ‘Vroeger was het mijn passie. Nu is het voor mij een van de programma’s. We zijn een land met grote, sterke mensen. We hebben affiniteit met water. Dus we zullen ongetwijfeld in Parijs ook weer prestaties leveren.’

Het belooft hoe dan ook een spektakel te worden in het TeamNL Huis met Nederlandse Loterij als hoofdsponsor. Met de Fransen heeft Nederland de beste locatie waar sporters, coaches en supporters elkaar ontmoeten, vindt Pieter. Iedereen wil erbij zijn; Nederland behoort nu al met 200.000 verkochte tickets (eind maart, red.) tot de top 5 van landen met de meest verkochte tickets. Zoals Pieter lachend zegt: ‘Er komt een oranje legioen die kant op, daar word je bang van! Nederlandse Loterij zal ook ruim vertegenwoordigd zijn tijdens de huldiging. En het spelelement, zoals dat past bij een loterij, mag natuurlijk niet ontbreken als een van de activaties in het huis.’ Pieter is enthousiast: ‘Eigenlijk is het zó baanbrekend wat er rond het TeamNL Huis gaat gebeuren. En wordt mogelijk gemaakt door Nederlandse Loterij. Al heb je geen ticket voor de sport, je kunt daar op een hele mooie manier de Spelen beleven in het TeamNL Huis en in Parijs.’