Goedemorgen, goed u hier allemaal te zien in KIT.
Allereerst dank aan het team van Gaming in Holland voor de uitnodiging om hier te spreken. De Gaming in Holland Conference is inmiddels niet meer weg te denken van de ‘kansspelkalender’. Aan mij de eer om de aftrap te verrichten van deze editie, met een mooie line-up van sprekers die onze sector vanuit verschillende invalshoeken zullen belichten.
Met tien spellen – loterijen, sportweddenschappen en online casinospellen – is Nederlandse Loterij de grootste kansspelaanbieder van Nederland. Maar we zijn meer dan dat. We zijn stevig verankerd in de samenleving. Staatsloterij kent een eeuwenlange geschiedenis – volgend jaar vieren we het 300-jarig bestaan. En TOTO werd al in 1957 opgericht door de KNVB. Belangrijk om te benadrukken: deze spellen zijn ooit in het leven geroepen om illegale loterijen en voetbalpools tegen te gaan.
En dat is anno 2025 nog steeds de kern van wat we doen: met een aantrekkelijk, verantwoord aanbod spelers naar het legale aanbod leiden. En dus weghouden bij illegale goksites. Daar wil ik het vandaag met u over hebben: over het tegengaan van illegaliteit en het verbeteren van de legale online kansspelmarkt in Nederland.
De kanalisatie en dus de bescherming van spelers staan onder druk. We zien dat illegale goksites fors aan terrein winnen. En daarom ondernemen wij actie.
Er zijn nieuwe cijfers – berekend aan de hand van een rekenmethode van Nederlandse Loterij, gevalideerd door EY en externe experts en overgenomen door de Kansspelautoriteit. En die liegen er niet om. Nog geen vier jaar na de opening van de gereguleerde online kansspelmarkt gaat van elke ingezette euro inmiddels de helft (!) naar illegale gokbedrijven. De kanalisatiegraad op basis van brutospelresultaat is gedaald van 80 naar 50 procent. Ik reken u even voor: 1,3 miljard euro stroomt daarmee weg naar het buitenland. De staat loopt kansspelbelasting mis. Geen eerlijk speelveld voor legale aanbieders. En het allerbelangrijkste: geen bescherming voor de speler.
Ik ben blij dat we nu één gezamenlijke feitenbasis hebben. En dat die nieuwe feiten ook de recente politieke debatten over kansspelen domineren. Maar hebben we nu dan álle feiten goed op een rij? Nee, daar is wat ons betreft nog een slag te slaan. Daarom willen wij ook een beter beeld te krijgen van de spelerskanalisatie. Volgens de laatste rapportage zou de spelerskanalisatie op 91 procent liggen. In absolute aantallen: 100.000 spelers. Passen we onze rekenmethode toe – kort en goed: zoekgedrag op illegale goksites vertalen naar het aantal spelers – dan komen wij uit op maar liefst 200.000 spelers. Twee keer zoveel dus!
Samen met de Kansspelautoriteit kijken we hoe we ook de rekenmethode voor spelerskanalisatie verder kunnen brengen. Kansspelautoriteit-voorzitter Michel Groothuizen en zijn team verdienen dan ook een groot compliment dat ze openstaan voor nieuwe inzichten vanuit de sector. En die ook daadwerkelijk doorvoeren in hun beleid. Daarmee kunnen aanbieders, beleidsmakers, de toezichthouder en de politiek met de juiste feiten de juiste prioriteiten stellen.
Een van die prioriteiten is voor Nederlandse Loterij de bestrijding van de illegale markt. Spelers wijken uit naar illegaal aanbod. Vooral die spelers die onze bescherming het hardst nodig hebben: zij spelen langer, vaker en met meer geld. Zonder toezicht, zonder zorgplicht, zonder enige vorm van bescherming. Geen leeftijdsverificatie, waardoor 15-jarige pubers ‘gewoon’ kunnen gokken. Valse betalingsdiensten. En onverantwoorde bonussen.
De achterdeur naar illegale goksites staat wagenwijd open. Die moet dicht. En op slot.
De Kansspelautoriteit doet wat binnen haar mogelijkheden ligt en wij helpen graag mee. Daarom loopt er een civiele rechtszaak van Nederlandse Loterij tegen Lalabet – de grootste illegale goksite in Nederland. We doen dit niet alleen tegen het bedrijf zelf, maar ook tegen de bestuurders die hierachter zitten. En de aandeelhouders.
Waarom? Omdat we willen dat deze site op zwart gaat. Definitief. En dat deze aanbieder niet simpelweg onder een andere naam of met een andere website kan doorgaan.
Ons doel? De Nederlandse speler beschermen tegen illegale gokbedrijven. Daarvoor is het nodig om juridisch vast te stellen dat er sprake is van een onrechtmatige daad en ongeoorloofde concurrentie. Niet omdat we uit zijn op een schadevergoeding. We nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Te beginnen met de marktleider. Maar we kijken inmiddels ook naar andere illegale aanbieders. Een nieuwe dagvaarding is al in de maak.
Laat ik helder zijn: dit is geen gemakkelijke zaak. Het is een internationale, complexe procedure. We verwachten niet dat er morgen een vonnis ligt. Maar niets doen is voor ons geen optie.
Is alleen een rechtszaak dan zaligmakend? Zeker niet, er is meer nodig. Daarom zou de Kansspelautoriteit meer bevoegdheden moeten krijgen om: illegale goksites op zwart te zetten; online advertenties te blokkeren; illegale casino’s uit appstores te verwijderen; betalingsservices aan illegale partijen te verbieden en tegen hostingservices op te treden die illegale goksites faciliteren.
Deze bevoegdheden zijn nodig om te kunnen doorpakken. Tegelijkertijd moeten we de krachten bundelen: de toezichthouder, aanbieders, banken, techplatforms, betalingsdiensten en hostingbedrijven. Daarom zit Nederlandse Loterij in de taskforce ‘aanpak illegaliteit’. Met elkaar hebben we hetzelfde belang: illegale goksites tegengaan.
En laten we niet wachten totdat de beleidsvisie van staatssecretaris Struycken uiteindelijk leidt tot wet- en regelgeving. Want dat gaat nog wel even duren. Laten we als sector – toezichthouder en aanbieders – met respect voor elkaars positie samenwerken om illegaliteit aan te pakken.
Ook moeten we oog houden voor het speelveld waarin vergunde aanbieders opereren. De achterdeur moet op slot, maar de voordeur naar het legale aanbod moeten we ook onderhouden.
Terecht hebben we in Nederland strenge wet- en regelgeving. Maar een stapeling van maatregelen maakt het legale online kansspelaanbod steeds onaantrekkelijker en onzichtbaarder. Denk aan: speellimieten, het verbod op sportsponsoring dat volgende maand ingaat en de forse verhoging van de kansspelbelasting.
Over speellimieten gesproken: wat zegt het dat slechts 1 op de 10 spelers overgaat tot een draagkrachttoets als zij een hogere limiet willen? Dat aantal is trouwens nog aan de optimistische kant… Daar profiteert de illegale gokmarkt van, want als je meer wilt inzetten kun je makkelijk uitwijken. Spelers moeten door meer en meer hoepels springen. En maken om die reden – sinds de invoering van speellimieten – ook meer nieuwe accounts aan bij legale aanbieders. Gevolg: ons beeld van speelgedrag vertroebelt en onze bescherming van spelers wordt minder effectief.
Ook de steeds hogere kansspelbelasting – 7 procentpunt in twee jaar tijd – drijft spelers naar illegale aanbieders, want ons aanbod wordt daarmee steeds onaantrekkelijker. Ik roep de politiek dan ook op om eerst de gevolgen van deze belastingmaatregel te onderzoeken. Tot die tijd is er wat mij betreft maar een optie: het bevriezen van de kansspelbelasting.
Stuk voor stuk zijn dit grote veranderingen voor de legale online kansspelmarkt, die het businessmodel bij veel aanbieders onder druk zetten.
Maar welke rol hebben wij – legale aanbieders – daar sinds marktopening zelf in gespeeld?
Een duurzame markt moet vertrouwen hebben. Van de speler, van het publiek en van de politiek. En alleen wij kunnen daar gezamenlijk voor zorgen. Daarom moeten we ook kritisch naar onszelf kijken. Hebben we teveel reclame gemaakt toen de markt net open was? Mijn antwoord op die vraag is ja. Kunnen we als sector de zorgplicht verder verbeteren? Zeker. En de nieuwe visie op kansspelen? Die zou ik willen omarmen. In plaats van dat we als sector nieuw beleid met scepsis ontvangen. Ondanks dat we ons allemaal weleens verbazen over de feiten die worden gebruikt om beleid te maken.
Om spelers beter te kunnen beschermen, pleit Nederlandse Loterij voor een wettelijk verbod op storten met een creditcard, op spelen met geleend geld. En al jaren vragen wij om overkoepelende speellimieten. Zodat spelers niet van aanbieder naar aanbieder kunnen hoppen. Ik ben blij dat de staatssecretaris inmiddels ook voorstander is. Wij werken in ieder geval aan een technische oplossing om de invoering van overkoepelende speellimieten mogelijk te maken.
Mijn ervaring is dat de Kansspelautoriteit openstaat voor dialoog. Die dialoog met de toezichthouder is nodig om gezamenlijk de effecten van maatregelen te kunnen beoordelen. Wat werkt wel en wat niet? Hoe dan ook, onze inspanningen om spelers te beschermen, zijn alleen effectief als er hard wordt opgetreden tegen illegale goksites. Uiteindelijk hebben we allemaal hetzelfde doel: een goed functionerende markt met goed toezicht en realistische wet- en regelgeving. Die niet alleen wordt aangescherpt, maar ook kan worden versoepeld als de situatie daarom vraagt.
Dames en heren, mijn boodschap van vandaag is helder:
- Onze rekenmethodes maken duidelijk dat de illegaliteit een veel groter probleem is dan we aanvankelijk dachten: veel meer spelers gokken op illegale sites.
- De stapeling van maatregelen werkt onbedoeld in het voordeel van de illegale markt.
- En laten we samenwerken in de bestrijding van illegaliteit. Daarom doe ik een dringend beroep op banken en techplatforms als Google en Meta om actief de handschoen op te pakken.
Tot slot richt ik mij graag tot onze sector: laten we samen bouwen aan vertrouwen, laten we samen bouwen aan een verantwoorde en toekomstbestendige legale online kansspelmarkt in Nederland. Die spelers zo goed mogelijk beschermt.
Dank u wel. En ik wens u een inspirerende conferentie.
